Het is een felicitatie waard: T.F.V. “De Smeetskring” is al weer 55 jaar oud, maar ziet er nog steeds stralend jong uit. Dat komt natuurlijk vooral doordat elk jaar weer nieuwe studenten met de studie fiscaal recht of fiscale economie beginnen en ook het bestuur van TFV “De Smeetskring” elk jaar van samenstelling wijzigt. Het is dan moeilijk om bij elk contact met studenten die de “ De Smeetskring” vertegenwoordigen, je te realiseren dat zij een traditie van alweer 55 jaar vertegenwoordigen. Van deze periode heb ik zes en een half jaar als student fiscale economie meegemaakt (1975-1982) en veertig jaren (1984-2024) als aan het FIT verbonden docent en onderzoeker. Vanaf 15 maart 2024 ben ik emeritus hoogleraar belastingrecht en erelid van TFV “De Smeetskring”. Ik heb dus het overgrote deel van het bestaan van de vereniging meegemaakt. Het spreekt voor zich – en het zou ook bedenkelijk zijn als dat niet zo zou zijn – dat er in die periode veel is veranderd. Het fiscale vakkenpakket is behoorlijk veranderd. Er is nu veel meer aandacht voor internationaal en Europees belastingrecht dan in de beginjaren; ook de aandacht voor indirecte belastingen is sterk toegenomen, hetgeen ook blijkt uit het veel grotere aantal btw-docenten. Het aanbod aan fiscale (keuze)vakken is ook aangepast aan de huidige tijd, blijkend uit vakken als Tax Assurance en Tax and Technology. Via onder meer de EUCOTAX Wintercourse en de Engelstalige master International Business Taxation is ook het aanbod aan Engelstalig en rechtsvergelijkend fiscaal onderwijs spectaculair gestegen. Het aantal Engelstalige fiscale docenten en onderzoekers is navenant gestegen. Een groot verschil met de beginjaren van de Smeetskring is ook het aantal fiscale studenten. Toen ik in Tilburg studeerde, waren er jaarlijks hooguit een paar tientallen reguliere studenten fiscale economie en fiscaal recht. Wel waren er veel postdoctoralen Belastingkunde, veelal reeds werkzaam in de fiscale beroepspraktijk. Sinds, vooral, de jaren negentig van de vorige eeuw is het aantal fiscale studenten in Tilburg geëxplodeerd, met gemiddelde aantallen tot ruim 1.000 in totaal. De groei van het FIT heeft dezelfde trend laten zien. Wat ook sterk is veranderd, zijn de onderwijsmethoden. Ik heb nog docenten meegemaakt die nog nooit hadden gehoord van visuele ondersteuning in de vorm van een overheadprojector, laat staan van powerpoint. Zij deden alles mondeling en met een krijtje. Ook was er geen bachelor-master structuur. Wel was de gemiddelde studieduur via propedeuse, kandidaats en doctoraal fiscale economie en fiscaal recht 5-6 jaar, terwijl de nominale studietijd tegenwoordig slechts vier jaar is. Ik heb het al eerder gezegd: een masterfase van slechts één jaar voor een fiscale studie is veel te weinig, zeker als er ook nog wordt verwacht dat er stagemogelijkheden en ruimte voor studie in het buitenland worden ingebouwd.
En toch, er is in die 55 jaar ook veel niet veranderd. En gelukkig maar! Dankzij de “Smeetskring” is er een levendig studentenleven en is er nog steeds een hechte relatie tussen de fiscale studenten en de docenten van het FIT. De vele activiteiten georganiseerd door de Vereniging zijn essentieel voor de goede sfeer en dragen zeer bij aan de vorming van studenten, ook al gaan tegenwoordig de studiereizen niet meer naar bestemmingen als Keulen en München maar naar New York en Bangkok. Ik heb persoonlijk vele jaren als vakgroepvoorzitter (tegenwoordig: Head of Department) ervaren hoe waardevol de contacten altijd zijn geweest met de besturen van “De Smeetskring”. Op die manier kreeg je inzicht in en begrip voor de positie van studenten en, omgekeerd, wij konden uitleggen waar wij als FIT mee bezig waren. Als je met oud-studenten praat, wordt regelmatig de kwaliteit en passie van de fiscale docenten geprezen. Ook ik bewaar de beste herinneringen aan mijn studietijd. Uit allerlei studentenenquêtes blijkt gelukkig dat de huidige generaties fiscale studenten daar nog steeds zo over denken. Ook is de huidige aandacht voor fiscale ethiek in Tilburg bepaald niet nieuw: deze kan bogen op een traditie die teruggaat naar de beginjaren van Tilburg University in de jaren twintig van de vorige eeuw met Cobbenhagen als boegbeeld. De aandacht voor de student als mens is gelukkig nog steeds een belangrijk kenmerk van Tilburg University in het algemeen en van de fiscale opleidingen in het bijzonder. Laten we er met zijn allen aan werken dat dit zo blijft!
Maar laten we ook niet onze ogen sluiten voor de uitdagingen waarmee we te maken hebben. We moeten alert blijven dat de aandacht bij jongeren voor fiscale studies op peil blijft. De tijden dat we ervan uitgingen dat er elk jaar vanzelf honderden fiscale studenten zich zouden aanmelden zijn voorbij. Er moet hard aan worden gewerkt om die trend te keren, waarbij we ons ook moeten realiseren dat waarschijnlijk ook het imago van de studie belastingrecht en fiscale economie aan een upgrade toe is. Benadrukt moet steeds weer worden dat Nederland (en de rest van de wereld) grote behoefte heeft aan fiscalisten die als onder meer belastinginspecteur en belastingadviseur midden in de maatschappij staan, die weten hoe belangrijk belastingen zijn om die maatschappij goed te kunnen laten functioneren, maar die ook als geen ander weten dat handhaving van de beginselen van de democratische rechtsstaat in het bijzonder bij het belastingrecht cruciaal is. Daarvoor hoef je alleen maar te denken aan de toeslagaffaire.
Mijn conclusie is dat er alle reden is om TFV “De Smeetskring” dankbaar te zijn voor de afgelopen 55 jaar en bestuur en leden van harte te feliciteren met dit smaragden jubileum!
Op naar het 60-jarig jubileum!
