Een persoonlijk verhaal over de totstandkoming
’Aureli vindt een groot zwaar boek. Het lijkt wel een toverboek met formules. Samen met haar vader, hond Otta en Fisca gaat zij met het toverboek op een avontuurlijke reis. Langs een schatkist, supermarkt, eiland en speelgoedfabriek. En ze spreekt een toverformule uit. Wat er dan gebeurt…’’
Belastingen saai?
Belastingen. Het woord roept bij menigeen negatieve gedachten of gevoelens op. ‘’Saai’’, is een veelgehoorde kreet. Wij fiscalisten weten uiteraard wel beter. Het is een wondere wereld. Maar probeer dat maar eens aan niet-fiscalisten duidelijk te maken.
Met een beetje fantasie ziet onze belasting-wettenbundel eruit als een toverboek, vol met spreuken. En met de wettenbundel in de hand kun je tal van avonturen beleven! Met die insteek ben ik samen met mijn familie gaan nadenken over een prentenboek waarin op een avontuurlijke wijze iets wordt verteld over belastingen.
Hieronder vertel ik hoe het boek tot stand is gekomen.
Idee
Leg maar eens aan kinderen uit dat je iets doet met belastingen. Ik heb het altijd lastig gevonden om mijn twee dochters uit te leggen wat mijn beroep inhield. Vooral in de periode dat ik druk bezig was met mijn promotieonderzoek groeide het idee voor een kinderboek. Ik was destijds namelijk veel tijd kwijt aan mijn onderzoek en kreeg toen thuis regelmatig de vraag van mijn dochters waar ik dan zo druk mee was. Vervolgens tijdens de coronatijd waarbij zowel werk als onderwijs vanuit huis werd gedaan, merkte ik dat het onder woorden brengen van belastingen en uitleggen wat je aan het doen bent best lastig is.
Ik lees graag en geregeld voor aan mijn dochters en één van de boeken waaruit ik voorlas was ‘’André het astronautje’’. Hoewel dit boek geschreven is met veel fictie en avontuur, krijgen kinderen toch al een beetje een idee wat een astronaut zoal doet. Ik ging op zoek naar een soortgelijk prentenboek over belastingen, maar zo’n boek bleek echter nog niet te bestaan. Toen dacht ik, waarom dan niet zelf een dergelijk avontuurlijk prentenboek over belastingen schrijven. Dat bleek nog een hele uitdaging, want waar begin je?
Het verhaal
Eerst heb ik eens nagedacht over het fiscale verhaal. De wettenbundel op mijn werkkamer gaf mij veel inspiratie toen ik hem zag liggen. Het idee van een toverboek met allemaal toverspreuken in plaats van een wettenbundel met allemaal wetten vormde zich al snel in mijn hoofd. Bij het schrijven van het verhaal heb ik het avontuur op de eerste plaats gezet, fiscale termen weggelaten en ben ik terug gegaan naar de basis van belastingen. Dat was best lastig, omdat ik steeds weer de neiging had om de verschillende belastingsoorten toe te lichten in plaats van mij te richten op het avontuur.
Het avontuur staat dus op de eerste plaats. Dat komt terug in het feit dat de hoofdrolspeelster Aureli een toverspreuk (art. 35b Successiewet 1956, bedrijfsopvolgingsfaciliteit) ziet, onthoudt en uiteindelijk aan het einde uitspreekt, waarmee ze een jongetje helpt wiens moeder een speelgoedfabriek bezit. Verder zie je dat bijvoorbeeld terug op de tekening met een grote schatkist (zo’n eentje met echte munten) waar de baas van het land bepaalt wat er mee gaat gebeuren, in de supermarkt waar er ook toverformules gelden (btw) en op de tekening waarin sommige mensen hun geld verstoppen (belastingontwijking via Panama).
Ook was het mijn bedoeling een positief verhaal te maken over belastingen in het algemeen, dus dacht ik dat het goed zou zijn zoveel mogelijk belastingsoorten terug te laten komen. Uiteraard hoort daar ook bij dat diverse fiscale beroepen (zoals de belastingadviseur (papa), de belastingdienst (Fisca), en het Ministerie van Financiën) een rol krijgt toebedeeld.
In het boek zijn er verder diverse fiscale verwijzingen naar bijvoorbeeld jurisprudentie en fiscale aangelegenheden. Bij de schatkist van ons land is een bodemloze put getekend, in het boek kom je renpaarden, een Cessna en een Bentley tegen, is er aandacht voor de dubbele pettendiscussie en lacht een poes een hond uit vanwege de hondenbelasting. Op deze manier is het boek ook interessant en leuk voor mensen die zelf iets met belastingen doen. Voor de liefhebber bevat het boek op het eind een register met wat er op elke pagina aan fiscale verwijzingen is terug te vinden.
Kindertekeningen
Het verhaal had ik in grote lijnen geschreven en steeds weer aangepast naar aanleiding van het kritische commentaar van mijn kinderen. Uiteraard spelen mijn dochters en onze hond Otto de hoofdrol. Vervolgens gingen mijn kinderen ijverig aan de slag met het maken van tekeningen. Die tekeningen zijn meer dan prachtig (maar (nog) niet echt professioneel). Toen ben ik toch maar eens gaan kijken hoe je een boek kunt uitbrengen, of er een professionele tekenaar te vinden is en wat de kosten zijn.
Frank, leuk zo’n boek, maar…
Bij een prentenboek gaat het uiteraard om de tekeningen, maar ook vond ik via (een niet wetenschappelijk verantwoorde) zoekmachine handige tips over hoe een prentenboek te maken. Daarnaast heb ik contact gezocht met een oude bekende die werkzaam is in de uitgeverswereld. Mijn gedachte was een kwalitatief mooi boek te maken met harde kaft, ‘’fullcolour’’ op mooi dik papier (niet een flyerachtig boek of iets dergelijks). Vervolgens uiteraard van een ieder een prijsopgaaf gekregen en dat is dan toch wel even schrikken. Met zo’n project heb je al gauw duizenden euro’s aan kosten. Dan is het vervolgens maar de vraag of iemand uiteindelijk het ook een goed idee vindt en het boek wil afnemen. Ik ben toen gaan navragen bij een aantal collega fiscalisten en gelukkig dat een aantal partijen dermate vertrouwen in het boek had dat ze – zonder ook maar een tekening te hebben gezien – bereid waren een groot aantal exemplaren af te nemen. Voor ongeveer de helft zou ik daarmee uit de kosten zijn. Het idee bleef door mijn hoofd spoken en het (resterende) risico heb ik toen maar genomen.
Tekenaar en tekstopmaak
Er is een website waarbij je de portfolio van diverse tekenaars kunt zien. Ik heb contact gezocht met een tekenaar, waarbij ik het gevoel had dat zijn manier van tekenen bij het boek zou passen. Met de tekenaar, Michael van den Bosch, heb ik vervolgens afgesproken op een terras in Utrecht en het hele verhaal uitgelegd. Hij was enthousiast en het klikte van begin af aan goed. Voor mij ging er ook een compleet nieuwe wereld open. Zijn manier van werken is bijvoorbeeld dat hij eerst een schets maakte van alle personages in het boek. Ik had verwacht dat hij ‘’gewoon’’ zou beginnen met tekenen aan de hand van de tekst die ik hem aanleverde. Het duurde ook even voordat hij begreep wat ik precies qua beeld in mijn hoofd had zitten. Het leverde af en toe (vond ik) hilarische schetsen op. Zo had hij Fisca (personificatie van de Belastingdienst) in eerste instantie weergegeven op hoge naaldhakken, een knalrode jurk en grote oorbellen in. Dat vond ik toch wat ongepast. Die schets heb ik laten aanpassen.
Ooit nagedacht wat de beste plaats is voor een tekst op een bladzijde? Hoe lang de zinnen kunnen zijn op één regel en welke kleur je gebruikt? Ik in ieder geval niet. Gelukkig hielp Elles Groothuis, een specialist in vormgeving en dat was voor zowel de tekenaar als voor mij een hele opluchting.
Postzegels plakken?
Dan nog het punt van de bestelling, betaling en versturen van de boeken. Stel dat er mensen interesse hebben in het boek, hoe gaat dat dan verder? Ik zag mezelf al alle e-mails en betalingen controleren, vervolgens de boeken inpakken in doosjes en een postzegel plakken op het pakketje (midden in de nacht, omdat ik overdag normaal aan het werk ben). Gelukkig zijn er ook op dat gebied de nodige specialisten en heb ik de hulp ingeschakeld van uitgeefbemiddelaar Rob Kappert, die met veel passie die taken van me heeft overgenomen. Het boek is via zijn website verkrijgbaar. https://www.robkappert.nl/aureli-en-het-toverboek/ (en via bol.com)
De verkoop
Het boek was naar de drukker. De website waar het boek besteld kon worden was klaar. Nu de verkoop nog. Maar waar en hoe verkoop je een boek? Aangezien ik relatief actief ben op LinkedIn heb ik het boek daar ‘’gelanceerd’’. Een zeer spannend moment. De reacties waren (gelukkig) overweldigend. Blijkbaar was ik niet de enige die moeite had ons prachtige vak aan kinderen of niet-fiscalisten uit te leggen. Uit diverse hoeken was men nieuwsgierig naar het boek en door diverse interviews (in bijvoorbeeld Taxlive en voor de NOB) kon ik het boek verder onder de aandacht brengen. Helemaal trots was ik toen ik bij het college van de staatssecretaris van Financiën op 28 november 2022 het boek aan hem mocht aanbieden.
Goed doel
Toen we eenmaal besloten hadden om het boek uit te brengen kwam de vraag op wat we eventueel zouden doen als we uiteindelijk meer zouden krijgen dan de gemaakte kosten. Al vrij snel vond de hele familie het een goed idee om de gehele opbrengst ten goede te laten komen aan een goed doel. Ten eerste wilden we graag zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid geven het boek aan te schaffen. Vandaar dat de prijs voor het boek (gezien de kosten) bewust laag is gehouden. Ten tweede wilden we graag aan goede doelen schenken waar wij als familie affiniteit mee hebben. Dat zijn twee stichtingen geworden in de plaats Haaksbergen waar ik ben opgegroeid. Zowel de stichting Ontmoetingspark de Greune als stichting Groot Scholtenhagen heeft inmiddels een mooi bedrag ontvangen.
Duitse versie
Inmiddels is er ook een Duitse versie van het boek verschenen. Met mijn familie woon ik in Duitsland en mijn kinderen groeien in het Duits op. Alhoewel ik van het Duitse belastingrecht door mijn promotieonderzoek wel het nodige afweet, leek het mij toch verstandig voor de Duitse versie de hulp in te schakelen van een Duitse fiscalist. Alleen al omdat je wat betreft de fiscale verwijzingen niet kunt verwijzen naar de Nederlandse jurisprudentie, zoals het baksteenarrest, renpaardenarrest en Cessna-arrest. Professor Steffen Lampert van de Universiteit Osnabrück kende ik nog van een gezamenlijk project met onze Universiteit. Hij heeft zelf drie kinderen, herkende ‘’het probleem’’ van het niet zo goed kunnen uitleggen waar belastingen over gaan en hij was van begin af aan erg enthousiast. Samen hebben we op eenzelfde manier het boek tot stand gebracht met de tekenaar, de vormgeefster en de uitgeefbemiddelaar. Ook hebben we een website laten maken en het boek is nu via deze website www.aureli-zauberbuch.de verkrijgbaar.
Prachtig beroep
Ik hoop met dit boek kinderen en volwassenen op een begrijpelijke manier kennis te laten maken met belastingen, maar ook om de fiscaliteit in een positief daglicht te zetten. Er is de laatste tijd veel negatieve berichtgeving geweest, over onder andere de toeslagenaffaire, over belastingontwijking en de problemen bij de Belastingdienst. Via dit boek hoop ik daarom ook de andere kant van belastingen te belichten. Er zijn elke dag duizenden fiscalisten (belastingadviseurs, bedrijfsfiscalisten, belastingdienstmedewerkers, beleidsmedewerkers, wetenschappers enz.) die prachtig werk verrichten. Het is gewoon een fantastisch beroep waar ik samen met velen van ons enorm veel plezier aan beleef. Als je iets doet met belastingen, kun je voortaan aan kinderen, familie, of al dan niet verbonden of gelieerde natuurlijke personen op een ludieke manier uitleggen wat je aan het doen bent.
