Ieder jaar gaat een groep enthousiaste studenten van de Smeetskring op studiereis. Zo ook dit jaar reisde een groep van 30 Smeetskringers af naar een verre bestemming. Traditiegetrouw beconcurreerde de studiereis commissie haar voorgangers met een bestemming die de voorgaande tóch moest overtreffen. Het resultaat van haar inspanningen: Brazilië. Dat de studenten goede zin hadden om naar deze exotische bestemming af te reizen bleek dan ook. Voor de verandering waren alle deelnemers op tijd op station Tilburg om gezamenlijk af te reizen naar Schiphol.
Het letterlijke hoogtepunt van iedere reis is natuurlijk de reis; en in het bijzonder de vlucht. De wereldreizigers van deze jaargang hadden dubbel geluk. Allereest mochten zij per vliegend koekblik van Amsterdam naar Rome reizen, daar een moment met beide benen op de grond bekomen, alvorens per luxere koekblik afgescheept te worden naar Brazilië. Het geluk zat de reizigers echter mee aangezien zij een nachtvlucht hadden. Voor een enkeling betekende dit een vlucht gevuld met dromen. Voor de meerderheid echter een klam en claustrofobisch trauma.
Stipt om 06:25 (lokale tijd) arriveerde het vliegtuig in Brazilië. De verfrommelde studenten werden door de studiereis commissie kundig door de Braziliaanse douane geloodst. Het prachtige weer en de nieuwgevonden beweegruimte brachten al gauw de enthousiaste sfeer weer terug in de gelederen. De Tilburgse fiscalist maakte zich al snel klaar voor de confrontatie met Brazilië. Verborgen geldbuidels, zonnebrand en DEET: het essentiële ‘zo overleef ik Brazilië wel’-pakket. De rest van de dag stond in het teken van een impromptu zoektocht door São Paulo om het hostel te vinden. Nadat iedereen rustig gesettled was, werd de dag nog afgesloten bij de Samba Saturday. Een traditioneel Braziliaanse samba avond, waar enige publieksparticipatie gelukkig niet mocht ontbreken.
De erop volgende dag stond de verkenning van São Paulo op het programma. En in echte Hollandse stijl, namelijk met de fiets. Dat bepaalde delen van de stad minder goed begaanbaar zijn per fiets bleek helaas wel. Echter worden in São Paulo in de weekenden de ringbanen volledig afgesloten voor autoverkeer. Het straatbeeld bestond dan ook uit voetgangers en fietsers die zich als een stroom door de miljoenenstad baanden. Per fiets maakten we onze weg over het viaduct, hetgeen een mooi uitzicht op São Paulo bood. Daarnaast werd er nog stilgestaan bij de enorme graffiti-werken op de skyscrappers van São Paulo. Na deze Braziliaans-Nederlandse activiteit stond een bezoek aan het Mercado Municipal gepland. Het Mercado Muncipal is een van de meest kenmerkende markten van São Paulo. Bijzonder hieraan was ook dat het een overdekte markt betrof, wat veel van de verse producten ten goede kwam! Een gezellig terrasje ontbrak bij deze locatie ook niet, hetgeen gulzig werd benut door enkele studenten. De dag werd afgesloten met een gezamenlijke maaltijd, waarna men terugkeerde naar het hostel. Na een slaapmutsje in de gezamenlijke ruimte konden de tevreden fiscalisten hun nachtrust pakken.
Dat deze rust niet alleen verdiend, maar ook noodzakelijk was, bleek de volgende dag. Op de maandagmorgen werd het inhoudelijke programma afgetrapt. Allereerst stond een bezoek aan de Braziliaanse vestiging van PricewaterhouseCoopers (PwC) op het programma, waarna de fiscalisten ook nog kennis maakte met de Braziliaanse tak van Ernst & Young (EY). De enorme kantoorgebouwen staken sterk af tegen de rest van het tot nu toe bezichtigde Brazilië. Alhoewel dit even schakelen was, voelde de Nederlandse fiscalist zich al snel vertrouwd in de Braziliaanse fiscale wereld. Buiten de inhoudelijke fiscaliteit vertonen deze Big Four kantoren veel gelijkenis met de Nederlandse kantoren. Bij de inhoudelijke thematiek werd voornamelijk de nadruk gelegd op de Braziliaanse omzetbelasting, hetgeen een complex systeem van in elkaar grijpende belastingwetten vormden op verschillende overheidsniveaus. De dag werd afgesloten met een hapje en borrel in het gezelschap van enkele medewerkers van EY.
Na deze, voornamelijk internationale, inhoudelijke dag stond een Braziliaansere inhoudelijke dag voor de boeg. Allereerst stond een bezoek aan een Braziliaans advocatenkantoor op de planning. Niet alleen de Braziliaanse fiscaliteit werd hier besproken, maar ook de wijze van procederen werd uiteengezet. Alhoewel de (ongeveer) 26 Value Added Taxes (omzetbelastingen) menig fiscalist doet schrikken, komt het ontwikkelende karakter van Brazilië ook sterk terug in de ‘bijzondere’ procescultuur die daar heerst. Na dit onderdeel stond een bezoek aan de universiteit van São Paulo op de planning, in het bijzonder aan de rechten faculteit. Het Huis der Rechten waarbinnen wij ontvangen werden, doet de CUBE lijken op een betonnen doos (alhoewel daar niet veel voor nodig is..). Het bezoek werd afgetrapt met een uiteenzetting door enkele Smeetskringers over het Nederlandse fiscale stelsel, in het bijzonder de deelnemingsvrijstelling en de innovatiebox. Waarna een uiteenzetting volgden van onze Braziliaanse collega-fiscalisten over het Braziliaanse stelsel. Het bezoek werd afgesloten met een rondleiding door het prestigieuze gebouw, hetgeen zeker een trots punt was voor de universiteit. Concluderend kan men stellen dat traditie, formaliteiten en hiërarchie een grotere rol innemen binnen het universiteitsleven van São Paulo dan in dat van Tilburg.
Het woensdagochtend programma stond in het teken van transport, en wel het transport van São Paulo naar Rio de Janeiro. In de (veel te) vroege ochtend dienden de studenten zich aan bij de bus. Het beloofde een prettige busreis te worden van ongeveer 8 uur. Laat dat nou net de hoeveelheid aan te raden uren slaap zijn, en men kan wel gokken hoe menig fiscalist de avond, nacht en ochtend hier voorafgaand had besteed. De busreis werd daardoor door velen slapend doorgebracht. In de vroege middag kwamen de studenten uiteindelijk aan in Rio. De resterende dag werd ingevuld met een bezoek aan het één na iconische strand van Brazilië, Ipanema (na meerdere malen gewaarschuwd te zijn niet naar Copacabana te gaan). Alhoewel de golven het echte zwemmen onmogelijk maakte, leverde zon, zee en strand alsnog voldoende vertier op om iedereen een middag te vermaken. Een erg prettige rustmoment tussen de formele activiteiten!
De volgende dag stond het sluitstuk van de formele activiteiten op de rol. Een bezoek aan de Braziliaanse tak van Baker McKenzie, in Brazilië echter bekend als Trench Rossi Watanabe. Ter verbreding van de kennis stond daar echter geen fiscaal programma voor de boeg, legde zij de focus op wat het betekende om in Brazilië te werken in een advocatenkantoor, hoe het is om daar student te zijn én werd er nog kort ingegaan op de Intellectual Property(1) wetten.
Na dit formele evenement moest men zich snel ontdoen van hun formele kledij voor de volgende activiteit, namelijk een bezoek aan een favela in Rio de Janeiro. De favela’s zijn de sloppenwijken van Brazilië en in tegenstelling tot andere steden zijn deze in Rio de Janeiro niet alleen te vinden aan de randen van de stad, maar juist verwezen in de stad zelf. Het is dus goed mogelijk om van het ene district naar het andere ‘zomaar’ een favela binnen te wandelen. Alhoewel de culturele en professionele zijde van Brazilië in de studiereis reeds belicht waren, was er tot dit moment nog geen aandacht geschonken aan de grote inkomens- en vermogensongelijkheid in Brazilië. De favela tour gaf een goed inzicht in het contrast dat bestaat tussen de twee verschillende samenlevingen die naast elkaar bestaan in Rio de Janeiro. Alhoewel het een sombere afsluiting van de dag was, was het tevens een inzicht dat niet mag ontbreken bij een studiereis naar een ontwikkelingsland als Brazilië.
De volgende dag stond volledig in het teken van het bezichtigen van de culturele hotspots die Rio de Janeiro rijk is. Enkele fiscalisten hadden het afsluiten van de formele activiteiten uitbundig gevierd, wat bij een enkeling leidde tot kleine oogje in de morgen. Een rondleiding door Rio de Janeiro volgde ditmaal niet per fiets, maar per touringcar (waarvoor de brakke fiscalisten dankbaar waren). Onder het genot van de tourleidster die vertelde over de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van Rio de Janeiro baande de fiscalisten zich een weg door Rio de Janeiro. Met als hoogtepunten een bezoek aan de Suikerbroodberg en het Jezusbeeld. Om de rustgevendheid van de Suikerbroodberg midden in de stad, en het prachtige uitzicht vanaf het Jezusbeeld te beschrijven, daar schieten woorden wellicht te kort. Vandaar dat gekozen is voor een visuele sfeerimpressie:
Omdat het tevens de laatste volwaardige avond in Brazilië zou worden, werd ook besloten om op een bijzondere locatie uit te gaan, namelijk in het Scenarium in Rio. Een prachtige toko met maar liefst drie verschillende verdiepingen, waar verscheidene muzieksoorten werden gedraaid. Zo kon men kiezen om te genieten van de traditionelere samba muziek, of om helemaal los te gaan in het disco-zaaltje. Daar werden de platen dan ook grijs gedraaid en flink wat afgedanst. Uiteindelijke sloot een afvaardiging van de Smeetskring het Scenarium dan ook af. Een geslaagde avond! De laatste dag voor vertrek stond ter ieders eigen invulling. Van op het strand liggen tot aan souvenirs bemachtigen naar culturele bezichtigingen. De planningen liepen hier nogal uit elkaar. Echter werd de dag, en daarmee ook de studiereis wel gezamenlijk afgesloten. In de vroege avond was er afgesproken elkaar te ontmoeten bij een skybar met uitzicht over de Copacabana. Met een drankje in de hand onder genot van dit prachtige uitzicht werd aldaar teruggeblikt op een geslaagde studiereis!
De terugreis van Brazilië terug naar Nederland vertoonde veel gelijkenissen met de heenreis. Echter werd de vliegreis ditmaal voorafgegaan met de busreis van Rio de Janeiro naar São Paulo. Eenmaal daar aangekomen, werd het douane verhaal nogmaals herhaald alvorens de fiscalisten van Brazilië naar Italië en daarna weer naar Nederland werden gevlogen. Eenmaal weer aangekomen in Schiphol waren de Smeetskringers weer blij dat (het grootste gedeelte) van de huisreis erop zat. Vanuit Amsterdam namen de Smeetskringers nog afscheid van elkaar, voordat zij zich ieder huiswaarts begaven.
Graag willen wij van deze mogelijkheid nog gebruik maken om de Studiereis commissie nogmaals te bedanken voor de geslaagde reis! Studiereis commissie, bedankt!
Voetnoten: (1): U leest het goed Intellectual Property en geen Intangible Property, zoals u de afkorting IP veelal zult herkennen uit uw Transfer Pricing colleges.
