In de omzetbelasting bestaan verschillende tarieven en vrijstellingen. Dit zorgt soms voor merkwaardige discussies en rechtszaken: wanneer is er recht op een vrijstelling of een verlaagd tarief? Er ontstaat dan bijvoorbeeld de opmerkelijke situatie dat de rechter moet gaan oordelen of tandpasta een medicijn is. In dit artikel wordt een aantal van dit soort zaken beschreven.
Lustopwekkende middelen voedingsmiddel?
In HvJ 01-10-2020 X C-331/19 verkoopt X in haar winkel erotische artikelen. Een gedeelte van haar assortiment bestaat uit lustopwekkende middelen, zoals capsules, druppels en poeders die ook wel afrodisiaca worden genoemd. Deze producten bestaan uit plantaardige en dierlijke ingrediënten en worden net als voedingsmiddelen oraal ingenomen. X vindt daarom dat haar producten onder het verlaagde tarief voor voedingsmiddelen vallen. De Belastingdienst is het daarmee oneens. Deze zaak is uiteindelijk aan de Hoge Raad voorgelegd. Aangezien de BTW een Europese belasting is, worden rechtsvragen vaak door de Hoge Raad voorgelegd aan het Hof van Justitie. Zo ook de vraag wat er precies onder het begrip voedingsmiddel valt. Volgens het Hof omvatten „levensmiddelen voor menselijke consumptie” in beginsel alle producten met voedingsstoffen die dienen voor de opbouw, de energievoorziening en de regulering van het menselijk organisme en noodzakelijk zijn voor de instandhouding, de werking en de ontwikkeling van dat organisme, die worden geconsumeerd om die stoffen toe te dienen. ‘’Een product dat geen of een volstrekt te verwaarlozen hoeveelheid voedingsstoffen bevat en waarvan de consumptie uitsluitend andere effecten beoogt dan die welke noodzakelijk zijn voor de instandhouding, de werking en de ontwikkeling van het menselijk organisme, kan daarentegen niet onder die categorie vallen.’’ De producten van mevrouw X vallen dus niet onder het verlaagde tarief van 9%.
IJsjes met alcohol
Alcohol, hoewel een voedingsmiddel, valt niet onder het verlaagde BTW-tarief. Ook wanneer de alcohol deel uitmaakt van één dienst bestaande uit meerdere prestaties, dan nog moet over de alcohol het normale tarief worden berekend. Het lijkt erop dat alcohol nooit onder het verlaagde tarief valt. Dit maakt het Besluit van 28 augustus 2017 opvallend waarin is vastgelegd dat voor waterijsjes die alcohol bevatten, het verlaagde tarief van toepassing is. De zogeheten push-up waterijsjes zouden volgens de Belastingdienst namelijk als ijsje worden geconsumeerd en niet als drank. Drank valt dus onder het normale tarief, maar zodra je het invriest mag kennelijk ineens het verlaagde tarief worden toegepast.
Tandpasta & zonnebrand medicijn?
In 2016 heeft de Hoge Raad geoordeeld in een zaak die betrekking heeft op zonnebrand en tandpasta, dat de vermeldingen op de verpakkingen van desbetreffende zonnebrandmiddelen en van tandpasta’s geen andere conclusie toelaten dan dat deze producten worden gepresenteerd als zijnde geschikt voor en behulpzaam bij het voorkomen van ziekte, gebrek, wond of pijn bij de mens. ‘’Met deze vermeldingen wordt het de consument duidelijk gemaakt dat de producten daarvoor werkzame bestanddelen bevatten. Wat betreft de zonnebrandmiddelen zal de consument er bij deze vermeldingen vanuit gaan dat zij een UVA- en UVB-filter bevatten waarmee het verbranden van de huid door zonnestraling wordt voorkomen. Wat betreft de tandpasta’s zal de consument er vanuit gaan dat zij bestanddelen bevatten, waaronder natriumfluoride, dat gaatjes in tanden en kiezen voorkomt en beschermt tegen tandbederf, alsmede bijdraagt aan de genezing van geïrriteerd tandvlees.’’ De zonnebrandmiddelen en de tandpasta’s zijn volgens de Hoge Raad geneesmiddelen en zijn behulpzaam zijn bij het voorkomen van ziekten, gebreken en pijn. Dit wordt met de aanduiding op de verpakking aan de ‘gemiddelde’ consument duidelijk gemaakt. Het verlaagde tarief is dus van toepassing. Als gevolg van dit arrest daalden de belastinginkomsten. Om deze afname in de schatkist ongedaan te maken, is het begrip geneesmiddelen per ingang van 1 januari 2018 aangepast zodat het in overeenstemming is met de geneesmiddelenwet. Zonnebrand en tandpasta vielen dus in eerste instantie niet onder het normale tarief, maar per 1 januari 2018 als gevolg van een wetswijziging weer wél.
