Champagne, vuurwerk, dure tickets voor de kroeg en de PostcodeKanjer. Dit rijtje staat onlosmakelijk verbonden met het vieren van de jaarwisseling. Laten we maar eens ingaan op dat laatste. Ieder jaar hopen deelnemers van de Postcodeloterij vurig dat rode jassen aankloppen en hen een gigantische cheque overhandigen. De (minimale) kans op onmiddellijke financiële onafhankelijkheid haalt menig mens toch weer over om de loten te blijven kopen. Daarnaast wordt ook wel eens aangegeven dat mensen meedoen zodat zij niet spaak lopen terwijl hun buren er met de buit vandoor gaan. De staat wordt overigens ook niet slechter van deze angstmarketing. Om maar even een brug te slaan naar de fiscaliteit wordt via de Wet op de kansspelbelasting 30,1% van het gewonnen brutobedrag afgedragen. Wanneer er netto wordt uitgekeerd, dan wordt er ongeveer 44% van het gewonnen bedrag ingehouden. (1) Jaarlijks krijgt de overheid ongeveer 500 miljoen euro binnen via deze belasting. (2)
Maar net zo kenmerkend aan de rode jassen, grote cheques en spanning zijn de reacties van de verliezers. Mensen die wél op de juiste postcode wonen, maar geen loten hebben gekocht. De manier waarop deze wanboffers met hun noodlot omgaan verschilt nogal. Waar de een zich er bij neerlegt en zich bedenkt dat geld zeker niet altijd gelukkig maakt, grijpen anderen die wat slechter tegen hun verlies kunnen naar de middelen die de Nederlandse rechterlijke macht te bieden heeft. Dit gebeurt natuurlijk vaker in de wereld van de kansspelen en is aan de ene kant ook wel logisch wanneer de belangen dusdanig groot zijn. Een van de meer bekende zaken van de afgelopen jaren was de banketbakker Arrold van den Hurk die naar eigen zeggen vijf miljoen euro misliep. Bij de spelshow Miljoenenjacht van de Postcodeloterij drukte namelijk uit spanning voortijdig op de bekende rode knop waardoor hij genoegen moest nemen met 125.000 euro. Hij gaf gelijk al aan door te willen spelen, maar dat mocht niet baten. Bij de daaropvolgende rechtszaak is hij uiteindelijk niet in het gelijk gesteld. (3)
Het is natuurlijk zuur om de buren te zien winnen terwijl jij er niks op vooruit bent gegaan. Zeker als je normaal wel gewoon loten kocht. Kamal kocht namelijk maandelijks (automatisch) vier loten, maar had voor de oudejaarstrekking niet genoeg geld op zijn rekening staan voor deze vier loten. Misschien ook wel omdat hij mee deed aan bijvoorbeeld de Postcodeloterij. Toen hij zijn verhaal kwam vertellen bij RTL Boulevard werd dit ook door de Postcodeloterij meegedeeld dat dit wel vaker voorkwam. Hij had overigens wel genoeg op zijn rekening staan voor twee loten, maar omdat de eerste afschrijving was mislukt heeft de Postcodeloterij de hele koop geannuleerd en blijft Kamal zonder loten achter. Nadat de jackpot op zijn postcode viel is hij voor een bedrag dat hij bij twee loten zou hebben gewonnen (2 miljoen euro) gaan procederen bij de rechtbank. Dit is uiteindelijk afgewezen. De rechtbank gaf aan dat de koop van de loten gewoon zijn eigen verantwoordelijkheid was. Uiteindelijk is hij nog wel veroordeeld tot het betalen van de proceskosten van 10.325 euro. (4)
Voor een andere verliezer gaan we terug naar 31 december 2005. Helène van Gier woonde in vestingstad Heusden waar de Kanjer viel. Waar veel mensen in het betrekkelijk kleine dorp er ineens flink op vooruit gingen bleef Helène met lege handen achter. Ze stapte naar de rechter en deelde haar frustatie ook voor de camera (onder andere GeenStijl). Hoewel ze niet de behoefte had om mee te delen in de prijzenpot gaf ze wel aan dat de Postcodeloterij een onrechtmatige daad had gepleegd jegens haar. Zij gaf hierbij aan dat er gebruik wordt gemaakt van angstmarketing en dat ze door het feit dat ongevraagd de postcode wordt gebruikt, er een inbreuk wordt gemaakt op hun privéleven. De rechter stelde haar in het ongelijk en gaf aan dat dergelijke zaken nu eenmaal bij het maatschappelijke verkeer en het leven in een kleine gemeenschap horen. (5)
Vandaag wordt de Postcodekanjer van 54,7 miljoen euro verdeeld. Naast dat de staatskas natuurlijk weer gespekt zal worden, dankzij de Wet op de kansspelbelasting, levert dit misschien ook weer spraakmakende rechtspraak op van mensen die de prijs net misliepen.
(1) Wet op de Kansspelbelasting
(2) http://www.rijksbegroting.nl/2019/kamerstukken,2018/9/18/kst248658_4.html
(3) ECLI:NL:RBAMS:2017:6551
(4) ECLI:NL:RBAMS:2017:3737
(5) ECLI:NL:RBAMS:2007:BA7530
